Kellik Nedir?
Kellik, genellikle başımız üzerinde bulunan kılların eksikliği sonucu oluşan bir durumdur. Kelliğin en yaygın durumu “male pattern baldness” (erkek tipi kellik) olarak bilinir. Tıp dilindeki ismi androgenic alopecia’dır. Androjenik alopesi, kadınlarda da erkeklerde de görülebilir. Kadınlarda saçın tümünün kaybı sık olarak gözlenmez, saç seyrekleşir ve incelir. Erkeklerin %70’i, kadınların %40’ı hayatlarının bir döneminde bu tip bir kelliğe maruz kalır.
Saç, insan yaşamı boyunca uzar. Kıl folikülleri (kıl kesecikleri) periyodik bir gelişim sürecine girerler. Önce aktif büyüme fazı (anajen fazı) görülür. Ardından bir gerileme dönemi (katajen faz) gelir. Hemen arkasından da dinlenme dönemi, yani telojen faz görülür. Anajen faz normalde 3 yıl, telojen faz ise sadece 100 gün sürer. Daha sonra kıl dökülür. Androjenik alopeside anajen faz kısalmıştır. Sonuçta anajen/telojen oranı da düşer.
Alopesinin farklı türleri de vardır. Örneğin halk arasında “saçkıran” ya da “dalkıran” olarak bilinen alopecia areata hastalığında saçlı deri, sakal bölgesi, kaşlar, kirpikler ve diğer vücut kılları herhangi bir belirti olmaksızın dökülür. Hastalığın nedenleri olarak genetik, psikolojik stresler, hücresel ve humoral (sıvısal) bağışıklık, endokrin, bulaşıcı ve sinirsel etkenlerin rolü olduğu bulgularla desteklenmektedir. Özellikle stres faktörleri altında, otoimmun hastalıklarda veya androjen, testesteron benzeri hormonların baskılaması sonucunda agresifleşen bağışıklık sistemi kendi hücrelerini yabancı olarak görüp bu hücrelerle savaşmaya başlar. Bu durumda kıl kökleri etrafında bulunan lenfosit denen hücreler “sitokin” olarak adlandırılan kimyasallar salgılarlar. Bu da kıllarda dökülmeye neden olur. Diğer alopesi türleri ise yüksek doz A vitamini, yüksek ateş veya hastalıklar sonucu görülür. Bu tür alopesiler genellikle geçicidir.
Sonuç olarak, kellik bir saç eksikliği durumuyken alopesi kelliğin birçok tipine neden olan tıbbi bir durumdur.
